Το σχετίζεσθαι και η σημασία του στην ανατροφή των παιδιών

Σ' αυτό το άρθρο θα αναφερθούμε στην καλλιέργεια και δημιουγία μιας σχέσης αγαπητικής, μιας σχέσης που εμπεριέχει και εκδηλώνει αγάπη. Κυριότερα θα αναφερθούμε στη σημασία που έχει μια τέτοια σχέση στην ανάπτυξη των παιδιών. Μια τέτοια σχέση διακατέχεται από σεβασμό, ελευθερία, ενδιαφέρον, φροντίδα και άλλες ποιότητες που θα αναλυθούν στη συνέχεια.

Όλη η ανάπτυξη των παιδιών μα και των ανθρώπων γενικότερα προϋποθέτει κάποιες βασικές συνθήκες, υπάρχουν συνθήκες που αναστέλλουν την ανάπτυξη, όπως για παράδειγμα ένα πολύ αυστηρό και αποστειρωμένο περιβάλλον όπου επικρατεί ο φόβος και άλλες που την ωθούν όπως ένα περιβάλλον δημοκρατικό που εμπνέει και ενισχύει. Θα λέγαμε ότι βασική προϋπόθεση στην ανάπτυξη  είναι η σχέση που αναπτύσσει και δημιουργεί ο γονέας ή ο εκπαιδευτικός με το παιδί. 

Η πλέον βοηθητική σχέση, είναι μια σχέση κατανόησης και συν- πάθειας. Διακρίνεται από κάποια χαρακτηριστικά: την άνευ όρων θετική αποδοχή του παιδιού, των αναγκών, των επιθυμιών και των ικανοτήτων του. Την ενσυναίσθηση, δηλαδή την ικανότητα να συναισθάνεται ο γονέας ή ο  εκπαιδευτικός το παιδί, την ανησυχία του, τη χαρά, τη λύπη, το φόβο, τη δυσκολία του, και τέλος την γνησιότητα, δηλαδή να είναι ο γονέας ή ο εκπαιδευτικός, αυτό που όντως είναι, χωρίς να προσποιείται κάτι άλλο. Καθώς, αν εκείνος πρώτος έχει αποδεχθεί και αγαπήσει τον εαυτό του, διευκολύνει και το παιδί να γίνει και να αποδεχθεί το δικό του εαυτό.

Επιπλέον η απουσία "εξουσίας" και "ελέγχου" απέναντι στο παιδί, σύμφωνα και με έρευνες, δεν αποδιοργανώνει τις ομάδες των παιδιών. Αντιθέτως τα κινητοποιεί, τα ωθεί στο να αναπτύσσουν συνεργασία και ενδιαφέρον το ένα για το άλλο, χωρίς να μειώνεται η παραγωγικότητά τους. Όταν δεν υπάρχει εξουσία και έλεγχος υπάρχει εμπιστοσύνη, υπάρχει ανατροφοδότηση, αναπτύσσεται το ειλικρινές ενδιαφέρον και όσα προαναφέραμε παραπάνω.

Όταν υπάρχει αυτού του είδους η σχέση, με τα παραπάνω χαρακτηριστικά που επιφέρουν και την απουσία εξουσίας, οι γονείς ή οι εκπαιδευτικοί μπορούν να διακρίνουν και να ενισχύσουν τις επιθυμίες του παιδιού, μπορούν να κατανοήσουν και να συναισθανθούν τις δυσκολίες του και έτσι είναι έτοιμοι και ικανοί να το διευκολύνουν. Έχουν τη δυνατότητα μέσα από μια ισότιμη σχέση να διερευνήσουν τους καταλληλότερους τρόπους για την ανάπτυξη του παιδιού. Και τί εννοούμε ανάπτυξη αν όχι την κατανόηση των επιθυμιών και τον στόχων του, την δοκιμή των πιθανών τρόπων για εκπλήρωσή τους και τη διευκόλυνση σε πιθανές δυσκολίες.

Σ’ ένα περιβάλλον και με σχέσεις που χαρακτηρίζονται από αποδοχή, γνησιότητα και ενσυναίσθηση, το παιδί μαθαίνει να αντιλαμβάνεται καλύτερα τον εαυτό του, τις σκέψεις, τα συναισθήματα του, να έχει τη δυνατότητα να εκφράζεται γι’ αυτά, να είναι υπεύθυνο για τις επιλογές του, να επεξεργάζεται τη ματαίωση που πολλές φορές μπορεί να υπάρξει, να είναι ανοιχτό στους άλλους ανθρώπους και σε ότι η ζωή φέρνει. Μαθαίνει να αγαπιέται και να αγαπάει.

Κλείνοντας θέλω να επισημάνω πως όλα τα παραπάνω είναι “αρετές” που μπορούν να καλλιεργηθούν και να αναπτυχθούν. Πως σα γονείς ή εκπαιδευτικοί δεν χρειάζεται να γίνουμε τέλειοι, όπως ο καθένας εννοεί αυτή τη τελειότητα, δε χρειάζεται να απαιτούμε από τους εαυτούς μας να μη κάνει λάθη, δε χρειάζεται να φοβόμαστε μήπως κάνουμε λάθη. Λάθη σίγουρα κάνουμε και θα κάνουμε και όσο πιο γρήγορα το αποδεχτούμε τόσο καλύτερα. Σημασία έχει να είμαστε σε θέση να παρατηρούμε, να αναγνωρίζουμε και να μαθαίνουμε από τα λάθη μας γιατί μόνο τότε βελτιωνόμαστε.

Ας είμαστε λοιπόν όσο μπορούμε πιο κοντά στον εαυτό μας, ας του δείξουμε συν- πάθεια, κατανόηση και αποδοχή καθώς τότε θα μπορέσουμε να είμαστε και πιο κοντά στα παιδιά μας και να τα διευκολύνουμε να γίνουν αυτά που είναι να γίνουν.