Carl Rogers (1902-1987)

Προσωπική ζωή

Ο Καρλ Ρότζερς γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Σικάγο μέσα σε ένα αυστηρό και θρησκευτικό οικογενειακό περιβάλλον. Αρχικά, σχεδίαζε να ασχοληθεί με τη γεωργία ακολουθώντας ανάλογες σπουδές στο Πανεπιστήμιο Ουισκόνσιν-Μάντισον, με έμφαση στην ιστορία και τη θρησκεία.

Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των σχολικών του χρόνων στράφηκε περισσότερο προς τον θρησκευτικό κλάδο και μετά το πρώτο του πτυχίο το 1924, προς απογοήτευση του συντηρητικού πατέρα του,  εγγράφηκε σε μία φιλελεύθερη προτεσταντική θεολογική σχολή της Νέας Υόρκης.

Δύο χρόνια αργότερα ξεκίνησε να φοιτά στην Παιδαγωγική Ακαδημία του Πανεπιστημίου Κολούμπια. Το 1928 ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό του και το 1931 το διδακτορικό του στην Κλινική Ψυχολογία. Πέθανε το 1987 στην Καλιφόρνια.

Επαγγελματική διαδρομή

Ξεκίνησε την επαγγελματική του πορεία το 1930 ως παιδοψυχολόγος διευθύνοντας την «Κοινότητα για την Πρόληψη της Κακοποίησης του Παιδιού». Κατά την περίοδο 1935-1940 ήταν λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Ρότσεστερ και το 1940 δέχθηκε θέση καθηγητή κλινικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο.

Το 1945 μετακόμισε στο Σικάγο όπου εργάστηκε και πάλι ως καθηγητής, ιδρύοντας παράλληλα ένα κέντρο συμβουλευτικής. Αργότερα επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο Ουισκόνσιν και το 1963 μετέβη στο Δυτικό Ινστιτούτο Συμπεριφοριστικών Επιστημών. Το 1968, μαζί με άλλα μέλη του ινστιτούτου, ίδρυσε το «Κέντρο Μελετών του Ατόμου».

Συμβολή στην ψυχολογία

Ο Ρότζερς υιοθέτησε τις ιδέες περί ανθρωπισμού που διατύπωσε ο Αβραάμ Μάσλοου και πίστευε ότι η προσωπική εξέλιξη και ανάπτυξη εξαρτάται από το περιβάλλον του ατόμου. Θεωρούσε, επίσης, ότι το άτομο μπορεί να αποκτήσει την απαραίτητη επίγνωση για να μεταμορφώσει τη ζωή του, αναπτύσσοντας μία σχέση με τον θεραπευτή του που θα διακρίνεται από σεβασμό, αυθεντικότητα και αποδοχή, όπου κανένας από τους δύο δε θα είναι επικριτικός. Οι πεποιθήσεις του αυτές έγιναν μετέπειτα η βάση για την ανάπτυξη της πελατοκεντρικής θεραπείας του, η οποία μετονομάστηκε σε προσωποκεντρική θεραπεία.

Την περίοδο που δίδασκε στο Πανεπιστήμιο Ουισκόνσιν-Μάντισον, έγραψε το «On Becoming a Person», ένα από τα πιο διάσημα βιβλία του, στο οποίο υποστήριξε ότι το άτομο διαθέτει τις δικές του πηγές επούλωσης και προσωπικής ανάπτυξης. Για να ενισχύσει το επιθυμητό αποτέλεσμα των επαφών με τους πελάτες του, εισήγαγε στο θεραπευτικό περιβάλλον τις έννοιες «συμφωνία (congruense)», «ενσυναισθητική κατανόηση (empathy)», «άνευ όρων αποδοχή (unconditional positive regard)».

Ενθάρρυνε, μάλιστα, όσους ασχολούνταν με τον τομέα της συμβουλευτικής να επιδεικνύουν καθεμία από τις παραπάνω έννοιες με σκοπό να βοηθήσουν τους πελάτες να αποκτήσουν διορατικότητα, να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα, να εκφράζουν την αυτοαντίληψη και να επιτυγχάνουν την αυτοαποδοχή και την αυτοπραγμάτωση.

Υποστήριξε ότι το άτομο που έχει φτάσει στο επίπεδο της πραγμάτωσης είναι πλήρως λειτουργικό και διαθέτει επτά βασικά γνωρίσματα:

1. Είναι ανοιχτό σε νέες εμπειρίες και μπορεί να εγκαταλείψει τη στάση άμυνας.
2. Ο υπαρξιακός τρόπος ζωής που ακολουθεί δίνει έμφαση στη βίωση της κάθε στιγμής χωρίς να την αλλοιώνει.                     
3. Έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του.   
4. Έχει την ικανότητα να κάνει ελεύθερα τις επιλογές του, αναλαμβάνει την ευθύνη για αυτές και διαθέτει υψηλή αυτονομία και αυτοέλεγχο.
5. Η ζωή του χαρακτηρίζεται από δημιουργικότητα και προσαρμοστικότητα. Επιπλέον, είναι σε θέση να εγκαταλείπει τη στάση συμμόρφωσης.
6. Παρουσιάζει αξιόπιστη συμπεριφορά και κάνει εποικοδομητικές επιλογές.
7. Η ζωή του είναι πλούσια και βιώνει το πλήρες φάσμα των ανθρώπινων συναισθημάτων.

Οι ψυχολογικές θεωρίες του έχουν επηρεάσει τη σύγχρονη ψυχοθεραπεία και έχουν άμεσο αντίκτυπο στον τομέα της ψυχικής υγείας. Η θεραπευτική προσωποκεντρική προσέγγισή του είχε ευρεία αποδοχή και εφαρμόζεται στους τομείς της εκπαίδευσης, των πολιτιστικών σχέσεων, της νοσηλευτικής, των διαπροσωπικών σχέσεων. Χρησιμοποιείται επίσης και σε τομείς προσανατολισμένους στην παροχή βοήθειας.

Επιπλέον συνέδραμε καθοριστικά στη διάδοση του ανθρωπισμού στην ψυχολογία. Το κίνημα της ανθρωπιστικής ψυχολογίας επικεντρώθηκε στην ανθρώπινη εμπειρία της ελευθερίας, της επιλογής, των αξιών και των στόχων. Ξεκίνησε από την παραδοσιακή ψυχανάλυση και το συμπεριφορισμό και, αντί να εστιάζει απλώς στη θεραπεία συμπτωμάτων, στοχεύει στην πλήρη ψυχολογική "υγεία" του ατόμου καθώς του δίνει δύναμη να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του. Επίσης, αντί ο θεραπευτής να κάνει τη διάγνωση και να αξιολογεί αντικειμενικά τον πελάτη, ο πελάτης είναι εκείνος που κατευθύνει την πορεία της θεραπείας.

Ο Ρότζερς πέρασε πολλά από τα τελευταία χρόνια της ζωής του αγωνιζόμενος για τον τερματισμό της καταπίεσης και των πολιτισμικών συγκρούσεων. Βοήθησε στην ένωση των καθολικών και των προτεσταντών στην Ιρλανδία και αγωνίστηκε εναντίον του Απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική.

Είπε: «Ο μόνος άνθρωπος που είναι πραγματικά μορφωμένος είναι εκείνος που έχει μάθει πώς να μαθαίνει και πώς να αλλάζει.»

Βιβλία

• Clinical Treatment of the Problem Child (1939)
• Counseling and Psychotherapy: Newer Concepts in Practice (1942)
• Client-Centered Therapy: Its Current Practice, Implications, and Theory (1951)
• On Becoming a Person: A Therapist's View of Psychotherapy (1961)
• Person to Person: The Problem of Being Human (1967)
• Freedom to Learn: A View of What Education Might Become (1969)
• On Encounter Groups (1970)
• Becoming Partners: Marriage and Its Alternatives (1972)
• On Personal Power: Inner Strength and Its Revolutionary Impact (1977)
• A Way of Being (1980)

Πηγη : www.e-psychology.gr